آتش سوزي خانگي

   براي ايجاد آتش 3 ركن اساسي نياز است كه به آنها اجزاي مثلث آتش گويند و عبارتند از : مواد سوختني ، اكسيژن و گرما كه جهت مهار آن بايد نسبت به حذف يك يا تمامي آنها اقدام نمود. براي محافظت از خود ، شناختن ويژگي هاي اصلي آتش اهميت دارد . آتش سريعا" گسترش مي يابد و گاهي براي يك تماس تلفني نيز زمان كافي وجو د ندارد . آتش حتي كمتر از 2 دقيقه پس از شروع آتش سوزي مي تواند تهديد كننده زندگي باشد .

گرما و دود ناشي از آتش مي تواند به مراتب خطرناكتر از شعله هاي آن باشد . استنشاق هواي فوق العاده گرم مي تواند ريه ها را بسوزاند . همچنين گازهاي سمي توليد شده در آتش ، افراد را گيج و خواب آلود مي سازد . بنابراين آتش به جاي اينكه بيدارتان كند شما را به خواب عميق تري فرو مي برد . خفگي مهمترين علت مرگ و مير ناشي از آتش سوزي است كه نسبت مرگ و مير ناشي از آن نسبت به تلفات ناشي از سوختگي 3 به 1 مي باشد

اقدامات قبل از وقوع آتش سوزي خانگي

ü      موارد زير نكاتي است كه بايد قبل از وقوع آتش سوزي براي محافظت خود ،خانواده و اموال مد نظر قرار داد

·         در تمام تاسيسات و مكان هاي مسكوني و حتي معابر عمومي ، اصل دوري مواد قابل اشتعال از وسايل آتش زا را رعايت كنيد

·         در ساختمان ها ، درهاي خروج اضطراري را پيش بيني و وسايل اطفاي حريق را كنترل كنيد

·         براي خروج اضطراري از ساختمان حداقل دو در تعيين كنيد

·         مكاني را در خارج از خانه تعيين كنيد كه بعد از گريز ،يكديگر را در بيابيد

·         هنگام خروج از محل ، حتما" شير اصلي ورودي گاز به ساختمان را ببنديد

·         وسايل برقي و اتصالات آنها را با دقت كنترل كنيد تا از استاندارد بودن آن مطمئن شويد

·         هنگام خواب درب اتاق را ببنديد

·         دستگاه اطفاي حريق را در منزل نصب نماييد و روش به كارگيري آن را به خانواده بياموزيد

·         نصب سيستم اطفاي حريق اتوماتيك را در منزل مد نظر داشته باشيد.

·         از كارشناس آتش نشاني بخواهيد ايمن بودن منزل شما در مقابل آتش سوزي را بررسي كنند

·         انبارها را تميز كنيد و اجازه ندهيد زباله هايي از قبيل روزنامه هاي قديمي مجله ها و خار و خاشاك انباشته شود

·         دودكش بايد حداقل يك متر بلندتر از سطح پشت بام باشد

   نكات ايمني هنگام استفاده از وسايل گاز سوز

·         از دستكاري كنتور و رگولاتور اكيدا" خودداري كنيد

·         ابتدا كبريت را روشن و سپس شير گاز را باز كنيد

·         بهترين روش براي آزمايش نشت گاز استفاده از اسفنج يا پارچه آغشته به كف صابون مي باشد

·         هيچ گاه از كبريت براي آزمايش نشت گاز استفاده نكنيد

·         وسايل گاز سوز را در معرض كوران هوا و جريان باد قرار ندهيد

·         بازرسي دوره اي اتصالات و لوله ها مربوط به وسايل گاز سوز ضروري است

·         هر وسيله گاز سوز بايد داراي يك دودكش مستقل و مجهز به كلاهك باشد

·         از روشن كردن آبگرمكن و ساير وسايل گاز سوز در حمام خودداري نماييد

·         بخاري همواره بايد با شعله آبي بسوزد . در غير اينصورت با تعمير كار ماهر مشورت كنيد

·         از جابجايي وسايل گاز سوز متصل به سيستم لوله كشي گاز ساختمان به هر ميزان كه باشد اجتناب كنيد

·         فاصله گاز خوراك پزي تا پنجره كمتر از يك متر است از آويختن پرده يا پارچه هاي قابل اشتعال روي پنجره خودداري نماييد

      بكارگيري هشدار دهنده هاي حساس به دود

·         در ساختمان دستگاه هاي هشدار دهنده دود نصب كنيد . هشدار دهنده هاي سالم ، احتمال مرگ در يك آتش سوزي را به نصف كاهش مي دهد

·         مكان قرار گيري هشدار دهنده ها بايد در قسمت هاي مختلف منزل باشد مكان قرار گيري آنها بيرون اتاق خواب ها ، روي سقف يا روي ديوارها (10 تا 30 سانتيمتر پايين تر از سقف )،بالاي راهروها يا زير راه پله هاي محصور شده و نزديك آشپزخانه مي باشد

·         هر ماه يكبار هشدار دهنده هاي حساس به دودرا تميز و كنترل نماييد و هر سال يكبار نيز باتري ها را تعويض نماييد،هر ده سال يكبار نيز هشدار دهنده ها را تعويض نماييد

      فرار از آتش

·         راه فرار را همراه با خانواده مرور كنيدو طريقه فرار از هر اتاق را تمرين نماييد

·         مطمئن شويد پنجره ها به وسيله ميخ زدن و رنگ شدن بسته نشده و گير نكرده باشند. مطمئن شويد كه نرده يا شبكه هاي فلزي كه براي امنيت بر روي پنجره هانصب مي شوند ، هنگام وقوع آتش سوزي به راحتي از داخل خانه باز مي شوند

·         اگر منزل شما بيش از يك طبقه دارد نردبان هاي فرار را بازبيني كنيد

·         به اعضاي خانواده خود آموزش دهيد تا در هنگام فرار از آتش ، نزديك كف ساختمان حركت كنند جايي كه هوا هنگام آتش سالم تر و غلظت دود كمتر است

      مواد قابل اشتعال

·         هرگز از مايعات قابل اشتعال مانند گازوئيل ، بنزين ،نفت در فضاي داخل خانه استفاده نكنيد

·         مايعات قابل اشتعال را در ظروف و مكان هاي مناسب و داراي تهويه ذخيره كنيد

·         هرگز نزديك مايعات قابل اشتعال سيگار روشن نكنيد

·         بعد از استفاده از پارچه هاي آغشته به مواد و مايعات قابل اشتعال آنها را درون ظرف هاي فلزي و بيرون از خانه بيندازيد

      منابع گرمايي

·         هنگامي از منابع گرمايي استفاده مي كنيد نكات ايمني را رعايت فرماييد

·         هنگام استفاده از وسايل گرمازاي نفتي ايمني را رعايت كنيد و مطمئن شويد هنگام پر كردن نفت مخزن وسيله حرارتي ،خنك شده باشد

·         وسايل حرارتي حداقل يك متر از مواد قابل اشتعال فاصله داشته باشند

·         مطمئن شويد كه كف و ديوارهاي مجاور وسيله گرمايي به خوبي عايق شده باشند

·         تنها از سوخت تعيين شده در دستورالعمل كارخانه توليد كننده دستگاه استفاده كنيد

·         خاكستر آتش را در يك ظرف فلزي و بيرون از خانه نگهداري كنيد

·         شعله هاي آتش را از ديوارها ، اسباب و اثاثيه و پرده ها و مواد قابل اشتعال دور نگهداريد

·         يك حفاظ مناسب جلوي منبع حرارتي ايجاد كنيد

·         سالي يك بار دستگاه حرارتي را توسط كارشناس امر تميز و بازرسي نماييد

     كبريت و فندك

·         كبريت و فندك را دور از دسترس كودكان و در صورت امكان در يك محل بسته قرار دهيد

·         در رختخواب هنگام خواب آلودگي يا زمان مصرف دارو سيگار نكشيد براي سيگاري ها ،جا سيگاري گود و مناسب تهيه نماييد . سيگار روشن و ته سيگار را قبل از دور انداختن ، در آب خاموش نماييد

   سيم كشي برق

·         سيم كشي منزلتان را توسط اهل فن بازرسي دوره اي نماييد

·         سيم هاي رابط را وارسي نماييد كه لخت نباشد و يا در محل اتصال به پريز لق نباشد

·         اطمينان حاصل نماييد كه سيم هاي برق در زير قالي و موكت يا روي ميخ و يا در نواحي پر رفت و آمد قرار نداشته باشند

·         دستگاه هاي برقي متعدد را به يك سيم رابط متصل نكنيد ،در صورت نياز از دو شاخه هاي استاندارد مجهز به فيوز استفاده كنيد تا باعث جرقه ناشي از اتصال كوتاه نشود

اقدامات حين وقوع آتش سوزي خانگي

·         هنگام روبه رو شدن با آتش سوزي ، سرعت عمل براي نجات جان خود و مصدومان احتمالي ،كاملا" حياتي است . همانطور كه مي دانيم آتش خيلي سريع انتشار مي يابد . بنابراين بلافاصله آتش نشاني و اورژانس را خبر كنيد و تا آنجا كه مي توانيد اطلاعات كاملي در مورد بروز حادثه به آنها بدهيد

·         اگر هنگام ورود به يك ساختمان آسيب ديده با حرارت و دود روبرو شديد سريعا" از ساختمان خارج شويد

·         سعي كنيد تمام افراد را از ساختمان بيرون ببريد

·         براي فرو نشاندن آتش سوزي مواد نفتي ، از آب استفاده نكنيد .

·         ظرف مشتعل را حركت ندهيد . شعله را با شن ،نمك،پتوي نمناك يا پوشش ديگر خفه كنيد

·         بستن دستمال خيس به دور دهان و بيني ،باعث حفاظت شما در برابر گاز يا دودهاي سمي خواهد شد

·         اگر لباس شما آتش گرفت بايد توقف كنيد ، روي زمين بيفتيد و غلت بخوريد تا آتش خاموش شود

·         قبل از باز كردن درب هاي بسته ، ميزان گرما و حرارت آن را كنترل كنيد ، اين كار را با پشت دست انجام دهيد چون آسيب كف دست و انگشتان مي تواند توانايي شما را براي فرار هنگام استفاده از نردبان هاي فرار و چهار دست و پا رفتن كاهش دهد

·         در صورتي كه درب داغ است ، درب را باز نكنيد و از پنجره ها فرار كنيد اگر نمي توانيد فرار كنيد يك كاغذ يا پارچه رنگي روشن يا سفيد را به بيرون پنجره آويزان كنيد تا به آتش نشان ها بفهماند كه شما در داخل محبوس شده ايد

در صورتي كه درب سرد است ، به آهستگي درب را باز كنيد و مطمئن شويد كه آتش يا دود راه فرار شما را مسدود نخواهد كرد اگر راه فرار شما مسدود بود سريعا" درب را ببنديد و از راه ديگري مثل پنجره براي فرار استفاده كنيد . واضح است كه بايد سريعا" آن مكان را ترك كنيد و درب را پشت سرتان ببنديد براي سينه خيز رفتن آماده باشيد به خاطر داشته باشيد دود ،گرما و حرارت بالاو هواي سرد با غلظت دود كمتر نزديك كف قرار مي گيرد و در نتيجه ديد در پايين واضح تر مي باشد

·         در زير دود سينه خيز برويد تا از محيط دودهاي سنگين و تجمع گازهاي سمي خارج شويد

·         به محض فرار از محيط براي جلوگيري از گسترش آتش ، درب را پشت سرتان ببنديد

·         در بيرون از خانه در محيطي امن بمانيد و به خانه بر نگرديد و با شماره 125تماس بگيريد

اقدامات بعد از وقوع آتش سوزي خانگي

·         اگر خودتان قرباني آتش سوي هستيد و يا به كمك قربانيان آتش سوزي مي رويد با شماره 125 تماس بگيريد . محل هاي سوختگي را خنك نموده و بپوشانيد تا احتمال صدمه بيشتر يا عفونت را به حداقل برسانيد

·         اگر گاوصندوق يا يك جعبه محكم داريد درب آن را باز نكنيد چرا كه ممكن است آن حرارت را براي چندين ساعت نگهداشته باشد اگر درب آن را قبل از اينكه سرد شود باز كنيد محتويات آن ممكن است شعله ور گردد .

·         چنانچه بنا به گفته بازرسين مبني بر امن نبودن خانه ، مجبور به ترك آن هستيد از فرد مورد اعتمادي بخواهيد كه مراقب اموال شما باشد

برگرفته از كتاب : راهنماي عمومي : اقدامات قبل ، حين و بعد از وقوع بحران هاي طبيعي و انسان ساخت

مولف : دكتر غلامرضا پور حيدري

مشخصات نشر : تهران :موسسه آموزش عالي علمي –كاربردي هلال